Eski Çağ’dan Günümüze Tutak ve Hamur (Şelve)

Bu eserde 16 -19. yüzyıllar arası dönemde Şelve Sancağı olarak isimlendirilen Tutak ve Hamur kazalarının tarihi irdelenmektedir. Alanında uzman araştırmacılar, bu çalışmada Eskiçağ’dan günümüze değin Kafkasya ve İran coğrafyasını Anadolu’ya bağlayan, Doğu Anadolu’daki önemli kavşak noktalarından olan bu iki kazanın tarihi gelişmelerini analiz etmektedir. Kronolojik bir sıralamaya göre düzenlenen kitapta, sırası ile Eskiçağ ve Ortaçağ dönemlerinden kalan eserlerin ve arkeolojik buluntuların analizi yapılmakta, bu dönemlerdeki sınırlı da olsa Tutak ve Hamur hakkında tarihi bilgiler verilmektedir. Çalışmada 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı idaresinde Şelve sancağı olarak karşımıza çıkan Tutak Hamur bölgesinin idari statüsü, vergi düzeni ve sosyo-ekonomik yapısı hakkında bilgiler paylaşılmaktadır.

Yakınçağ döneminde merkezileşen idari sistemin bu iki kazaya yansımalarının eğitim ve aşiretler üzerindeki etkisi değerlendirilmektedir. Cumhuriyet döneminde bölge nüfusu ve siyasetinde bazı eşrafın siyasete eklemlenme biçimine değinilmekte ve Hamur kazasındaki idare-nüfus ile ilgili yaşanan değişimlerden bahsedilmektedir. Bu iki kazanın tarihi coğrafyasına dair verilen bilgiler ile coğrafyanın toplumsal yaşam üzerindeki etkisi irdelenmektedir. Ayrıca 16. yüzyılın son çeyreğinde Şelve sancağının idari alt birimi olan Ağrı’nın (Karakilise) geçmişten günümüze değin yaşanan kentleşme süreci izah edilmektedir.