Toplumsal Tarih Dergisi Sayı: 326 Şubat 2021

Erhan Keleşoğlu’nun yayın yönetmenliğinde hazırlanan bu sayının kapağında yer alan “Tatavla Yangını ve Etkileri” başlıklı yazı Abdurrahman Kılıç imzasını taşıyor. İstanbul’un hatırladığı en çetin kış günlerinden birinde, 1929 Kış’ında ahşap bir evde çıkan yangının nasıl kocaman bir semti kül ettiğini, Mübadeleden muaf tutulan İstanbullu Rumlara ve diğer gayrimüslim azınlıklara yüzyıllardır mesken olan “Tatavla”dan “Kurtuluş” semtine giden serencamın belki de en çarpıcı anlarını tarihsel, toplumsal ve siyasal arka planıyla birlikte resmediyor. Yazarın mühendislik bilgisiyle yaptığı tahliller toplumsal tarih yazımı için çok disiplinli bakışın ne denli elzem olduğunun da timsali.

Mehmet Taylan Esin, Bodrum Rum Cemaati’nin 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren geçirdiği dönüşüm ve badireleri cemaatin üç neslini merkeze alarak üretim ilişkileri, sermaye birikimi, savaş, mütareke ve mübadele gibi başlıklar üstünden anlatıyor. Bir başka ilginç yazıda Murat Turan, tek parti döneminin en tartışmalı isimlerinden Recep Peker’in odağında olduğu varlığı ispatlanamamış raporlar üstünden keyifli bir tarih yazımı tartışması yürütüyor.

Ali Akyıldız’ın 19.yy’da Hicri takvimlerde yaşanan sorunları anlattığı makalesi tarihçilere kılavuz niteliğinde. Erdal Bilgiç ise Milli Mücadele ve erken Cumhuriyet döneminin Türk-Sovyet iktisadi ilişkilerinin pek bilinmeyen halkası Arcos Anonim Şirketi’nin hikayesini okuyucuyla paylaşıyor. İsmet Konak, Kırım Savaşı’nda Çarlık Rusya’sının Kürtleri yanına çekme girişimlerini ele alarak meçhul bir mecraya ışık tutuyor. Yakın dönem Kafkasya Tarihi’nin en belirleyici dönemlerinden birisini Cem Kumuk “Milliyetler Birliği”, “Kafkasya Komitesi”nin çalışmaları üstünden okurlara sunuyor.

Sardes antik kentindeki çalışmalarıyla bilinen Fikret K. Yegül’ün bir dedektif titizliğiyle Artemis Tapınağı’nın Batılı gezgin ve ressamlarca nasıl tasvir olunduğunu anlattığı çalışması ise Türkçe bu konuda yayınlanmış en kapsamlı yazı.

Ayrıca Emel Seyhan’ın hazırladığı Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay yazısında Şubat 1921’de yayınlanmış haberlere, Seçkin Demirok’un Arif Atılgan’la yaptığı Kadıköy Yeldeğirmeni ile ilgili röportaja ve Emine Önel Kurt ile Zerrin İren Boynudelik’in hazırladığı, resimler üzerinden ekmeğin tarihini inceledikleri yazılarına da derginin sayfalarından ulaşabilirsiniz.