Toplumsal Tarih Dergisi Sayı: 327 Mart 2021

Toplumsal Tarih’in 327. sayısını (Mart 2021) hem matbu hem dijital olarak satışa çıkardık. 300. sayımızdan itibaren Toplumsal Tarih’e elektronik ortamda Google Play ve Kobo platformları üzerinden ulaşabilirsiniz. Dergimizin geçmiş sayılarını e-dergi biçiminde dijital platformlardan sunma hazırlıklarımız da devam ediyor.

Toplumsal Tarih’in Mart sayısında Yunanlı tarihçiler açısından olduğu kadar Türkiyeli tarihçiler açısından da meselenin doğası gereği üzerinde ittifak edilmesi zorlu bir dosya ile siz okuyucularımızın karşısına çıkıyoruz. 1821 Yunan İhtilali. İhtilalin 200. yıldönümü sebebiyle Yunanistan’da ve dünyanın çeşitli yerlerinde sıcak ve canlı bir tartışma yaşanıyor. Yunan milliyetçi tarih yazımının ve ulusal anlatısının eleştirilerini de bağrında taşıyan bu tartışmada tarih yazımı konusunda da yeni yaklaşımlar gündemde. Biz de Osmanlı İmparatorluğu bakiyesinin önemli bir parçası olarak Türkiyeli okurlarımızla bu tartışmanın bir öznesi olmak istedik. Yunanlı tarihçi dostumuz Anna Vakali’nin editörlüğündeki dosyanın ilk yazısı Panagiotis Stathis’in imzasını taşıyor.

Toplumsal Tarih’in yine birbirinden ilginç konularla dolu bu sayısında, Yunanlı tarihçiler açısından olduğu kadar Türkiyeli tarihçiler açısından da meselenin doğası gereği üzerinde ittifak edilmesi zorlu bir dosya ile siz okuyucularımızın karşısına çıkıyoruz. 1821 Yunan İhtilali. İhtilalin 200. yıldönümü sebebiyle Yunanistan’da ve dünyanın çeşitli yerlerinde sıcak ve canlı bir tartışma yaşanıyor. Yunan milliyetçi tarih yazımının ve ulusal anlatısının eleştirilerini de bağrında taşıyan bu tartışmada tarih yazımı konusunda da yeni yaklaşımlar gündemde. Biz de Osmanlı İmparatorluğu bakiyesinin önemli bir parçası olarak Türkiyeli okurlarımızla bu tartışmanın bir öznesi olmak istedik. Yunanlı tarihçi dostumuz Anna Vakali’nin editörlüğündeki dosyanın ilk yazısı Panagiotis Stathis’in imzasını taşıyor. Stathis, 1821’in isyan veya bağımsızlık savaşından ziyade, siyasi yapıyı, devlet teşkilatını, kolektif kimlikleri, toplumsal ve siyasi değerler ve ekonomik ilişkileri içeren bir devrim niteliği taşıdığını iddia ediyor ve bunu ispata girişiyor. Anna Vakali Yunan Tarihyazımında Helenizmin sürekliliği tezlerini ve ona yönelen eleştirilerin güzel bir özetini sunuyor. Yannis Spyropoulos, 19. yy. başlarında Girit adasında yaşayan Hristiyanlar arasındaki ihtilafların, Osmanlı Devleti ile yerel iktidar sahiplerinin ilişkilerinin, bunların toplumsal gerilimlere ve Yunan İhtilali’ne nasıl yansıdığının enfes bir tasvirini yaparak basmakalıp milliyetçi bir okumanın sığlığına işaret ediyor. Berke Torunoğlu ise Yunan ulus-devletinin kurulmasından sonra bu devletle siyasal bir bağ kuran Osmanlı Devleti yurttaşlarının yaşadığı sorunları, kimlik bunalımını, sadakat tartışmasını yurttaşlık ve kimlik penceresinden yorumluyor.

Rektör ataması ardından yaşanan protestolar ve tartışmalarla ülkenin gündemine yerleşen Boğaziçi Üniversitesi’nin, Robert Kolej’den üniversiteye dönüşüm hikayesini duayen hocamız Zafer Toprak kaleminden okuyoruz. Ayrıca; Lübnanlı Arap muhalif Selim Faris’in Civanpir müstear adıyla Londra’da çıkardığı Hürriyet gazetesini, 2. Abdülhamid yönetiminin bu sesi susturmak için başvurduğu yöntemleri Emine Şahin bizlere aktarıyor. Selim Rumi Civralı ise bizleri Kung-Fu filmlerinden tanıdığımız Şaolin Tapınağı’nın geçmişine götürerek tapınağın gizemlerine ışık tutuyor. İki ay önce kaybettiğimiz Nur Conker Vergin’in yaşamını, eserlerini ve fikir yolculuğunu Mehmet Ö. Alkan’ın her zamanki titiz çalışmasıyla öğreniyoruz. Yine geçtiğimiz ay yitirdiğimiz İstanbullu hemşerimiz büyük Bizans tarihçisi Cyril Mango’yu Buket Kitapçı Bayrı, Peter Frankopan ve Elif Keser-Kayaalp yazılarıyla anıyoruz.