Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi Sayı: 101 (Ocak 2017)

İlk insan ve ilk peygamber Hz. Âdem’den (a.s.) başlayarak insanlığa gönderilen peygamberler vasıtasıyla bizlere ilimler öğretilmişti. İnsanoğlu bilip öğrendiklerini kaybolmasın diye yazıya geçirdi. Zannettiğimizden daha uzun olan kitabın tarihi böylece başladı. İnsanoğlunun kendini ifade edebilmek için yazdığı kitap, şüphesiz ilk halinden günümüze dek büyük değişimler geçirdi.

Kağıdın icadından evvel Sümer, Asur ve Hititler’de kil tabletler üzerine, Mısır’da papirüslere, Anadolu’da parşömenlere ve nihayet kâğıtlara yazıldı yazı.

Matbaanın icadından sonra ebad ve hacmi değişerek günlük hayatımıza tamamen dahil olmaya başlayan kitap, elde okunacak hale geldi. Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak daha da küçülüp hafifleyen kitaplar şimdi ise dijital tabletlerde.

Biz de bu kadim ve vazgeçilmez ilim kaynağının, kitabın macerasını kapağımıza taşıdık. Konunun uzmanı Doç. Dr. Mustafa Gündüz tarafından hazırlanan bu dosyamızda; yazının icadından başlayarak kil tablet, papirüs ve parşömenler hakkında bilgiler verdik. El yazmalarından baskı sistemlerine geçişi anlattık. İlk matbaayı icat edenlerin Uygurlar olduğunu beyan ederek tartışmalara son noktayı koyduk. Osmanlıların kitap dünyasını ve Batılıların Haçlı seferleriyle götürdükleri kitaplardan sonra Müslümanları nasıl taklit ettiğini örneklerle izah ettik.

İngiliz Casusu Gertrude Bell’in 100; yıl önce çektiği Hasankeyf fotoğraflarının hikayesini, Veysel Sekmen; Ortadoğu’dan Balkanlar’a, Karadeniz’den Akdeniz’e uzanan geniş bir coğrafyada idari ve malî kayıtlar ile gizli yazışmalarda kullanılan siyâkat yazısını, Ertuğrul Özbilen; Kur’an-ı Kerim’in İngilizce meâlini hazırlayarak neşreden Marmaduk Pickthall’ın hayatını, Harun Tuncer yazdılar.

Gelecek sayımızda buluşmak üzere...