Osmanlı’da Kripto Hristiyanlar

Bu çalışmada amacımız, tarihin bir döneminde yaşanmış olayları tarafsız bir gözle irdelemektir. Bir grubu haksız diğerini de haklı görmek gibi subjektif bir yaklaşım söz konusu değildir. Bunun için de birincil kaynaklardan faydalanmaya büyük özen gösterilmiştir. Özellikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler çalışmamızın temelini teşkil etmiştir. Balkanlardaki Kriptolarla ilgili Yunan Hudut Kumandanı Erkan-ı Harbiye Binbaşısı Recai Bey’in ve Elbasan’daki Kolağası Ömer Efendi’nin; Rodos’ta ise şair ve devlet adamı Namık Kemal’in II. Abdülhamit’e sundukları raporlar çok önemli detaylar içermektedir. En önemli belgeler ise 2. Abdülhamit’in çok değer verdiği Ahmet Şakir Paşa’nın birebir yaşadığı gözlemlere dayanmaktadır. Ahmet Şakir Paşa’nın Anadolu Müfettişliği göreviyle Yozgat’ın Akdağmadeni, Trabzon ve Gümüşhane bölgesinde yaptığı incelemeler neticesinde yazdığı raporlar sözünü ettiğimiz Kriptoları devletin gündemine oturtmuştur.